The Promethians: Όσα μου έμαθε το καλοκαίρι ...

Το καλοκαίρι μπορεί να μας σώσει. Είναι το ελληνικό ι-τσινγκ που κρύβει απαντήσεις στα υπαρξιακά μας ερωτήματα. Αρκεί να τριφτούμε στην άμμο για να ξεκολλήσουν η πόλη και τα μίντια από πάνω μας, και να στήσουμε αυτί στο θρόισμα της φύσης. Έπειτα να κλείσουμε τα μάτια και να παραμείνουμε ακίνητοι μέχρι να κάψει ο ήλιος κάθε ανησυχία που μας τρώει. Τέλος, να βουτήξουμε στο κρύο νερό γυμνοί – και να βγούμε στην επιφάνεια, καθαροί ξανά.

Στις διακοπές περιμένουμε. Τους φίλους μας, το λογαριασμό στην ταβέρνα, το καράβι, την ώρα να περάσει. Και όσο περιμένουμε, δίνουμε χρόνο στις σκέψεις και στις σχέσεις μας με τους άλλους. Οι διακοπές με σιέστα, διάβασμα, ραχάτι είναι ένα είδος διαλογισμού. Άρα το ελληνικό καλοκαίρι μάς διδάσκει να μη βιαζόμαστε.

Το καλοκαίρι πορευόμαστε με λιγοστά υπάρχοντα. Μια τσάντα με ελαφριά ρούχα, το αγαπημένο μας βιβλίο, κάμερα και οδοντόβουρτσα. Δεν κουβαλάμε γραβάτες, κοσμήματα, το δεύτερο οικογενειακό αυτοκίνητο, τη μηχανή του εσπρέσο. Το ελληνικό καλοκαίρι επιβάλλει απεξάρτηση από τα αποκτήματά μας. Από εκατοντάδες αντικείμενα που δεν χρειαζόμαστε.

Στις διακοπές δεν έχει σήμα το κινητό, ξεχνάμε να τσεκάρουμε τα mail, κλείνουμε την τηλεόραση και ακούμε τούρκικα κανάλια στο ραδιόφωνο. Κι όμως δεν χάνουμε τίποτα. Το ελληνικό καλοκαίρι μάς αποκαλύπτει ότι είμαστε εξαρτημένοι από τα «έξυπνα» γκάτζετ μας και υπερεκτεθειμένοι στις «τοξικές» ειδήσεις της TV, των μπλογκ κ.λπ. Μας διδάσκει ότι η ζωή κυλάει πιο ανέμελα όταν δεν προσπαθούμε να τα μάθουμε όλα και να είμαστε πανταχού παρόντες, αλλά όταν ζούμε τη στιγμή.

Στις διακοπές κοιμόμαστε το μεσημέρι. Σηκωνόμαστε αργά από το κρεβάτι. Ξαπλώνουμε στην παραλία. Ανεβάζουμε τα πόδια στο ντουβάρι. Σπρώχνουμε πίσω το κάθισμα. Το ελληνικό καλοκαίρι μάς θυμίζει ότι πρέπει να ξεκουραζόμαστε.

Στις διακοπές περπατάμε σε καλντερίμια και μονοπάτια. Αν προσθέσουμε τα χιλιόμετρα που κάνουμε κολυμπώντας, το καλοκαίρι μάς διδάσκει να χρησιμοποιούμε τα πόδια μας.

Το καλοκαίρι ερχόμαστε σε επαφή με ανθρώπους από κάθε γωνιά της γης. Παρατηρώντας τους, μπορούμε να μάθουμε πολλά για τον πολιτισμό τους, αλλά και για την Ελλάδα.Βλέποντας την πατρίδα μας με το βλέμμα του επισκέπτη, εντοπίζουμε τα αρνητικά και εκτιμάμε ξανά πράγματα που θεωρούσαμε αυτονόητα.

Το καλοκαίρι «την περνάμε» με φίλους. Τρώμε στο ίδιο τραπέζι, στριμωχνόμαστε στο ίδιο αυτοκίνητο, περιμένουμε να ελευθερωθεί το ντους. Η παρέα αποκτά προτεραιότητα πάνω από τις συνηθισμένες προσωπικές ανάγκες. Έτσι οι διακοπές μάς ωθούν να μοιραζόμαστε και μας αποδεικνύουν ότι έτσι περνάμε καλύτερα.

Στις διακοπές μαθαίνουμε στα παιδιά μας κολύμπι, παίζουμε μπάλα, τα παίρνουμε μαζί στην ταβέρνα το βράδυ κι αυτά αποκοιμιούνται στα γόνατά μας. Δεν εκνευριζόμαστε με τις ερωτήσεις τους ούτε τους ζητάμε διαρκώς να κάνουν ησυχία. Θυμόμαστε ότι πρέπει να τους δίνουμε μεγαλύτερη σημασία. Ότι είναι ανεκτίμητο να περνάμε περισσότερο χρόνο μαζί τους.

Το καλοκαίρι πληρώνουμε τοις μετρητοίς, ξοδεύοντας τα χρήματα που έχουμε προβλέψει. Δεν φορτώνουμε πιστωτικές κάρτες για την απόκτηση ειδών πολυτελείας ούτε συνάπτουμε καταναλωτικά δάνεια. Ακόμα κι αν τελειώσουν τα λεφτά, οι διακοπές παρατείνονται εύκολα σε μια σκηνή, με ένα σουβλάκι. Το καλοκαίρι μάς διδάσκει ότι μπορούμε να περάσουμε υπέροχα με όσα έχουμε και μας θυμίζει ότι το να χρωστάς δεν είναι διευκόλυνση αλλά παγίδα.

Στις διακοπές ντυνόμαστε απλά, δεν ξυριζόμαστε καθημερινά ούτε φροντίζουμε τα μαλλιά μας στο κομμωτήριο. Κι όμως δείχνουμε πολύ πιο ωραίοι όταν είμαστε χαμογελαστοί και μαυρισμένοι, φορώντας σαγιονάρες και τισέρτ. Το καλοκαίρι διδάσκει ότι η επιτηδευμένη εμφάνιση δεν μας κάνει πιο ελκυστικούς.

Στις διακοπές τρώμε πολλά φρούτα και λαχανικά, αρκετά ψάρια και χλωρά τυριά, όλα μαγειρεμένα με ελαιόλαδο. Αναζητούμε ντόπια προϊόντα, μικρούς παραγωγούς, παραδοσιακές συνταγές. Το ελληνικό καλοκαίρι μάς μαθαίνει ξανά να τρεφόμαστε υγιεινά και να εκτιμούμε το αυθεντικό.

Στις διακοπές δεν κάνουμε τίποτα ιδιαίτερο. Οι περισσότεροι κωλοβαράμε από το ένα μέρος στο άλλο. Αυτό είναι μια εξαιρετική πρακτική. Dolce far niente το λένε οι Ιταλοί: «είναι γλυκό το μηδέν πράττειν». Το καλοκαίρι αλά μεσογειακά μάς σφυρίζει ότι δεν είμαστε μηχανάκια και δεν χρειάζεται να τρέχουμε από δω κι από κει.

Στο νησί απολαμβάνουμε το χοντρό βιβλίο που αναβάλλαμε να ξεκινήσουμε το χειμώνα. Κάνουμε περιπάτους στη φύση. Γελάμε με τους φίλους. Χαζεύουμε καθημερινά το ηλιοβασίλεμα. Κάνουμε πιο πολύ σεξ με τη γυναίκα μας. Αυτές και τόσες άλλες καλοκαιρινές χαρές έχουν κάτι κοινό: Είναι δωρεάν.

Τον Αύγουστο στοχαζόμαστε, αναθεωρούμε, κοιτάζουμε τα προβλήματα από μια πιο χαλαρή γωνία και συχνά καταλήγουμε ότι δεν είναι τόσο τρομακτικά. Το καλοκαίρι μάς αποκαλύπτει ότι πολλές σκοτούρες οφείλονται στην έλλειψη προοπτικής που προκαλεί το άγχος της καθημερινότητας. Και ότι με θέα το πέλαγος δεν γίνεται να πνιγόμαστε σε μια κουταλιά νερό.

Στις διακοπές συχνά πιάνουμε τον εαυτό μας να κοιτά με δέος τη φύση, να φιλοσοφεί κάτω από τα αστέρια, να εξομολογείται τα συναισθήματά του σε ένα φίλο. Εκείνες τις στιγμές, αυτό που μάλλον νιώθουμε είναι ευγνωμοσύνη που είμαστε ζωντανοί. Το καλοκαίρι μάς συμβουλεύει ανεπαισθήτως ότι οφείλουμε να είμαστε ευχαριστημένοι με τον εαυτό μας και συμφιλιωμένοι με το σύμπαν.

Το καλοκαίρι εγκαταλείπουμε τον έλεγχο. Οι καιρικές συνθήκες μάς υποδεικνύουν πότε θα ταξιδέψουμε ή που θα κολυμπήσουμε. Οι τοπικές ανάγκες (λειψυδρία, χωματόδρομοι, συγκοινωνίες) ορίζουν τις προτεραιότητες. Η βούληση της υπόλοιπης παρέας μάς παρασύρει έξω από το πρόγραμμά μας. Στις διακοπές αφηνόμαστε να μας πάρει το ρεύμα χωρίς να ξέρουμε εκ των προτέρων πόσο θα καθίσουμε στη θάλασσα, τι ώρα θα ξυπνήσουμε ή αν το βράδυ πρόκειται να γνωρίσουμε τη γυναίκα της ζωής μας στο μπαρ. Άρα το ελληνικό καλοκαίρι μάς διδάσκει: Να μη σκεφτόμαστε το μέλλον, αλλά το παρόν. Να μην προσπαθούμε να ελέγξουμε τους άλλους, αλλά να χαλαρώνουμε δίπλα τους. Να δεχόμαστε τον κόσμο όπως είναι, αντί να εκνευριζόμαστε με όσα μας περιβάλλουν. Δηλαδή, να είμαστε ελεύθεροι.