Μελέτη Μελετόπουλου
Δύο μείζονος σημασίας γεγονότα του Αυγούστου αλλάζουν ριζικά τη γεωστρατηγική εικόνα της Εγγύς Ανατολής.
Το πρώτο είναι η κατ' αρχάς άρνηση της Τουρκίας να επιτρέψει τη διέλευση δύο αμερικανικών νοσοκομειακών πλοίων από τον Βόσπορο, με το επιχείρημα ότι το εκτόπισμά τους ήταν μεγαλύτερο από το προβλεπόμενο στη «συνθήκη του Μοντρέ».
Το δεύτερο είναι η τουρκική πρόταση προς τη Ρωσία, τη Γεωργία, το Αζερμπαϊτζάν και την Αρμενία για μια «πρωτοβουλία σταθερότητας και συνεργασίας στον Καύκασο» ως μηχανισμό επίλυσης κρίσεων με προοπτική περιφερειακής συμμαχίας (ας μην ξεχνάμε ότι η Τουρκία είναι κύριος εμπορικός εταίρος της Γεωργίας και η Ρωσία αντιστοίχως της Τουρκίας, σημαντικότερος πλέον και από τη Γερμανία). Σημειωτέον ότι ο αρμόδιος Αμερικανός διπλωμάτης Μάθιου Μπράιζα (Matthew J. Bryza) δήλωσε έκπληκτος και μη προειδοποιημένος για την τουρκική πρωτοβουλία.
Όλα αυτά συνοδεύθηκαν από ιταμή δήλωση του προέδρου της Τουρκίας, με την οποία οι ΗΠΑ εκαλούντο να συνειδητοποιήσουν ότι δεν μπορούν πλέον να έχουν το μονοπώλιο της παγκόσμιας κυριαρχίας.
Επιβεβαιώνονται έτσι όσοι υποστήριζαν ότι η (ασφαλώς χρήσιμη σε ενεργειακό επίπεδο) ελληνορωσική προσέγγιση δεν πρόκειται να θωρακίσει την Ελλάδα έναντι του τουρκικού αναθεωρητισμού: διότι στην ανασυγκρότηση της ρωσικής ισχύος η Τουρκία προσφέρει τεράστια γεωπολιτικά πλεονεκτήματα. Και καθώς η Τουρκία γνωρίζει καλά να διαπραγματεύεται, θα διεκδικήσει με επιμονή και αδιαλλαξία τη ρωσική υποστήριξη στις γεωστρατηγικές της επιδιώξεις. Η Ρωσία θα ζυγίσει και αυτή ψυχρά -και χωρίς θρησκευτικές ή συναισθηματικές αναστολές- το δικό της συμφέρον. Ας ελπίσουμε ότι θύμα της διαγραφόμενης ρωσοτουρκικής προσέγγισης θα είναι μόνον οι ιδεοληψίες των αφελών και η παραφιλολογία περί του «ξανθού γένους».
Στις ραγδαίες γεωπολιτικές εξελίξεις της εποχής μας, η Ελλάδα δεν μπορεί να τηρήσει πολιτική ουδετερότητος ελβετικού τύπου. Κάτι τέτοιο αποκλείεται από την κρίσιμη γεωγραφική της θέση και από το γεγονός ότι περιβάλλεται από γείτονες με αναθεωρητικές και επεκτατικές βλέψεις.
Επίσης, δεν μπορεί να «τα έχει καλά με όλους», όπως πολλοί προτείνουν. Σ' έναν πολωμένο κόσμο, έστω και πολυπολικό, μόνον μεγάλες και ισχυρές χώρες μπορούν να ελίσσονται ανάλογα με τη συγκυρία. Μικρές χώρες με μεγάλο εμπορικό έλλειμμα και μακρά συνοριογραμμή οφείλουν να θωρακίζονται διπλωματικά, πολιτικά και στρατιωτικά, στο πλαίσιο ισχυρών συνασπισμών.
Παραδόξως, η συγκυρία ευνοεί την αναβάθμιση της Ελλάδας μέσα στους δυτικούς θεσμούς (ΝΑΤΟ και Ευρωπαϊκή Ένωση). Έπειτα από δύο παγκοσμίους πολέμους, κατά τους οποίους η Τουρκία υπήρξε αντίπαλος της δύσης (ή «επιτήδειος ουδέτερος»), και έναν «ψυχρό πόλεμο» κατά τον οποίο παρ' ολίγον να τινάξει στον αέρα τη νατοϊκή συμμαχία με τον αναθεωρητισμό της και τα συνεχή έκτροπα εις βάρος της χώρας μας, ακολούθησε η τουρκική άρνηση διέλευσης των αμερικανοβρετανικών στρατευμάτων στο Ιράκ. Κάτι που έκανε ορισμένους να διερωτώνται εάν, σε περίπτωση μετατροπής του ψυχρού πολέμου σε θερμό, η Τουρκία θα τηρούσε τις συμβατικές συμμαχικές της υποχρεώσεις.
Η απομάκρυνση της Τουρκίας από το δυτικό κόσμο (στον οποίον ουσιαστικώς δεν ανήκε ποτέ) ενδέχεται να οδηγήσει σε κατακόρυφη αύξηση της γεωπολιτικής αξίας της Ελλάδας για τη δύση. Απαιτείται ασφαλώς και η ριζική μεταβολή του τρόπου με τον οποίον αντιλαμβάνεται η ελληνική κοινωνία τη θέση της στο δυτικό κόσμο. Απαιτείται επίσης η ελληνική διπλωματία να μεταβάλει εντελώς τον τρόπο λειτουργίας της στους ευρωατλαντικούς θεσμούς: από μονίμως απούσα ή επαιτούσα, η χώρα μας καλείται να ενσωματωθεί στο σκληρό πυρήνα του δυτικού κόσμου και να καταστεί παίκτης.
4 σχόλια:
Με συνέντευξη Τύπου ο Ρώσος πρέσβης Αντρέι Βντόβιν ξεκαθάρισε απόλυτα τις θέσεις της Ρωσίας υπογραμμίζοντας μεταξύ άλλων ότι:
- δεν υπάρχει καμιά αναλογία ανάμεσα σε αυτά που συμβαίνουν στον Καύκασο και στην Κύπρο. Η Ρωσία επιδιώκει μια λύση του Κυπριακού στη βάση των αποφάσεων του ΟΗΕ και ως αποτέλεσμα των απευθείας συνομιλιών των δυο μερών.
- η Ελλάδα είναι μια πολύ σημαντική χώρα με την οποία έχουν συμπληρωθεί 180 χρόνια διπλωματικών σχέσεων και υπάρχει εκτίμηση για την προσπάθεια της ελληνικής κυβέρνησης για την ανάπτυξη των διμερών σχέσεων (σύμφωνα με δημοσκόπηση το 80% των Ελλήνων υποστήριξε τις θέσεις της Ρωσίας μετά από την εισβολή της Γεωργίας στη νότια Οσετία).
- αναφορικά με τη συμφωνία για τον αγωγό South Stream που επικυρώνεται από την ελληνική Βουλή, ο Ρώσος πρέσβης επανέλαβε πως "η Ελλάδα είναι φίλη χώρα και η συμφωνία συμφέρει και τις δυο πλευρές" (σ.σ. κυρώθηκε από την κοινοβουλευτική επιτροπή Παραγωγής & Εμπορίου).
- χαρακτήρισε την απόφαση της Μόσχας για αναγνώριση της ανεξαρτησίας των δυο περιοχών σαν «ένα αναγκαίο βήμα, που έγινε ύστερα από την επιθετική ενέργεια του καθεστώτος της Γεωργίας και την προσπάθειά του για γενοκτονία των λαών της νότιας Οσετίας και της Αμπχαζίας» υπενθυμίζοντας ότι «εμείς είχαμε πει ότι το Κόσοβο άνοιξε το κουτί της Πανδώρας».
- για τις σχέσεις ΝΑΤΟ - Ρωσίας ο πρέσβης έθεσε το (ρητορικό) ερώτημα «ποιός χρειάζεται πιο πολύ αυτή τη συνεργασία, όταν η Ρωσία είναι εταίρος στην καταπολέμηση της τρομοκρατίας, στην προσπάθεια μη διαφθοράς πυρηνικών όπλων, στη σταθεροποίηση στο Αφγανιστάν;»
Η Τουρκία πήρε απόφαση να παρεμποδίσει τις εισαγωγές ρωσικών προϊόντων
Σε προηγούμενη ανάρτησή μας (Τρίτη, 26 Αυγούστου), είχαμε αναφερθεί στο θέμα των τουρκικών εισαγωγών στη Ρωσία και των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν τις τελευταίες εβδομάδες, λόγω των μέτρων που έχει λάβει το ρωσικό κράτος για την πάταξη της διαφθοράς και του λαθρεμπορίου.
Στο προηγούμενο δημοσίευμά μας είχαμε αναφέρει ότι ο Τούρκος υπουργός επικρατείας, υπεύθυνος για θέματα εξωτερικού εμπορίου, Κιουρσάτ Τουζμέν είχε δηλώσει επί λέξει ότι: "Αυτό που γίνεται μας ενοχλεί και πρέπει να γίνει σαφές ότι εφ' όσον ενοχλούμεθα, θα ενοχλήσουμε και εμείς".
Σήμερα ο Κιουρσάτ Τουζμέν, κατά τη συνάντησή του με τον ιρακινό υπουργό ανάπτυξης Αλί Μπαμπάν, δήλωσε στους δημοσιογράφους ότι η Τουρκία, από της 1ης Σεπτεμβρίου θα εφαρμόσει πακέτο μέτρων για τον πιο σφιχτό έλεγχο των ρωσικών προϊόντων που εισάγονται στην τουρκική αγορά, στα πλαίσια της αμοιβαιότητος και ως απάντηση στα αντίστοιχα μέτρα που πήρε η ρωσική πλευρά.
Η είδηση, πέρα από την οικονομική της διάσταση και σημασία, έχει και πολιτική βαρύτητα, αφού η Τουρκία φαίνεται ότι είναι αποφασισμένη να ασκήση πολιτική μεγάλης χώρας στις σχέσεις της με τη Ρωσία, αλλά και με τις ΗΠΑ.
Η Τουρκία στη δίνη της κρίσης του Καυκάσου
Στα νερά του Ευξείνου Πόντου έχουν συγκεντρωθεί 100 πύραυλοι
του Σάββα Καλεντερίδη
Η Ρωσία, που παρακολουθεί στενά τις κινήσεις των πολεμικών πλοίων του ΝΑΤΟ που βρίσκονται στον Εύξεινο Πόντο, είναι έτοιμη να επιρρίψει ευθύνες στην Τουρκία, σε περίπτωση που τα νατοϊκά σκάφη παραμείνουν στην περιοχή περισσότερο από 21 ημέρες, όπως ορίζει η συνθήκη του Μοντρέ.
Ο υπαρχηγός ΓΕΕΘΑ της Ρωσίας στρατηγός Ανατόλι Νογκοβίτσιν δήλωσε για το θέμα:
"Ο Εύξεινος Πόντος βράζει από πολεμικά πλοία. Περιμένουμε να δούμε αν τα νατοϊκά πλοία φύγουν από την περιοχή σε 21 ημέρες. Εαν δεν το κάνουν θα θεωρήσουμε ότι υπεύθυνη γι' αυτό είναι η Τουρκία".
Η Ρωσία, που εξέλαβε τις κινήσεις νατοϊκών πλοίων στον Εύξεινο Πόντο ως εναντίον της απειλή, προειδοποίησε την Τουρκία να μην παραβιάσει τη συνθήκη του Μοντρέ, όταν θα εξετάζει τις αιτήσεις για διέλευση των Στενών.
Ο Νογκοβίτσιν στη συνέχεια της δήλωσής του είπε:
"Με βάση τη συνθήκη του Μοντρέ, του 1936, κράτος που δεν έχει ακτή στον Εύξεινο Πόντο, δεν μπορεί να περάσει από τα Στενά πολεμικά πλοία συνολικού εκτοπίσματος πέραν των 45 τόνων. Τα πλοία δε που θα διέλθουν τα Στενά, δεν μπορούν να παραμείνουν στα νερά του Ευξείνου Πόντου πέραν των 21 ημερών. Η Ρωσία, που υποπτεύεται δικαίως τα νατοϊκά πλοία, παρακολουθεί κάθε τους κίνηση με βάση τους κανονισμούς του πολεμικού ναυτικού. Θα ήθελα δε να υπενθυμίσω ότι σε περίπτωση που τα νατοϊκά πλοία παραμείνουν στην περιοχή πέραν των 21 ημερών, θα θεωρήσουμε ως κύριο υπεύθυνο την Τουρκία".
100 νατοϊκοί πύραυλοι έχουν συγκεντρωθεί στον Εύξεινο Πόντο
Ο Νογκοβίτσιν, αναφερόμενος στα πλοία που είναι εξοπλισμένα με πυραύλους Tomahawk, που έχουν βεληνεκές 2.500 χλμ και μπορούν να φέρουν πυρηνικές κεφαλές, είπε:
"Τη στιγμή αυτή υπάρχουν στον Εύξεινο Πόντο περίπου 100 πύραυλοι. Οι πύραυλοι αυτοί μπορούν να χτυπήσουν τον Καύκασο, αλλά και την Αγία Πετρούπολη, που βρίσκεται στις ακτές της Βαλτικής. Η Ρωσία ασφαλώς είναι υποχρεωμένη να ζητήσει το λόγο της ύπαρξης των πυραύλων αυτών στην περιοχή".
Αξιωματούχος του τουρκικού υπουργείου εξωτερικών δήλωσε ότι η Τουρκία έδωσε εγγυήσεις στη Ρωσία ότι θα τηρηθούν οι προβλέψεις της συνθήκης του Μοντρέ.
Η Τουρκία απειλεί με αντίποινα τη Ρωσία
Ο Τούρκος υπουργός επικρατείας Κιουρσάτ Τουζμέν
Η Ρωσία είναι η χώρα που δέχεται τις μεγαλύτερες εξαγωγές της Τουρκίας. Αν ληφθεί δε υπ' όψιν ότι το ύψος των τουρκικών εξαγωγών στη Ρωσία ανέρχεται στα 38 δισεκατομμύρια δολάρια, σε σύνολο 130 δισεκατομυρίων δολαρίων, τότε εύκολα εξάγεται το συμπέρασμα ότι η Ρωσία εκ των πραγμάτων έχει αναχθεί σε οικονομικό στρατηγικό εταίρο της Τουρκίας.
Τις τελευταίες εβδομάδες η Ρωσία έχει προχωρήσει σε κάποιες ρυθμίσεις στη λειτουργία των τελωνείων της, για την αντιμετώπιση της διαφθοράς και του λαθρεμπορίου.
Στα πλαίσια των ρυθμίσεων αυτών αυξήθηκαν οι έλεγχοι στα τελωνεία, με αποτέλεσμα την καθυστέρηση στον εκτελωνισμό και τη διέλευση των φορτηγών που διέρχονται τις πύλες εισόδου της Ρωσίας.
Ο Τούρκος υπουργός επικρατείας, υπεύθυνος για θέματα εξωτερικού εμπορίου, Κιουρσάτ Τουζμέν, ερωτηθείς για το θέμα της καθυστέρησης των τουρκικών φορτηγών στα ρωσικά τελωνεία, είπε
"Αυτό που γίνεται μας ενοχλεί και πρέπει να γίνει σαφές ότι εφ' όσον ενοχλούμεθα, θα ενοχλήσουμε και εμείς".
Μέχρι στιγμής δεν υπήρχαν αντιδράσεις από την πλευρά της Ρωσίας για το θέμα.
Δημοσίευση σχολίου