Μεγάλο κράτος, Μικρή Ελλάδα

Δημήτρης Φύσσας

 

 

Το μαγαζί «Ελλάδα» βαράει διάλυση μπροστά στα μάτια μας, διάλυση που δε βλέπω τι θα μπορούσε να την ανακόψει. Δεν αναφέρομαι σε πολιτικοκοινωνικά όπως η Κερατέα, το μεταναστευτικό, η σχέση με την ΠΓΔΜ κλπ (όλα αυτά είναι επιφαινόμενα), αλλά σε οικονομικά ζητήματα (που είναι η ουσία)- και μάλιστα στη χρεοκοπία. Το Μνημόνιο ήταν μια ευκαιρία για μια κάποια αρχή, ένα πρώτο νοικοκύρεμα. Ένα χρόνο και κάτι μετά, είναι φανερό ότι το μαγαζί «Ελλάδα» δεν τραβάει άλλο. Το Μνημόνιο δεν εκπληρώθηκε στο σύνολό του, δε διευρύνθηκε, δεν προχώρησε- αντιθέτως υπονομεύτηκε. Μόνο στους αθρόους διορισμούς στο Δημόσιο φαίνεται να έχει υπάρξει μείωση, καθώς και μια ελαφρότατη κάμψη του πληθωρισμού. Συνολικά όμως η κατάσταση δεν είναι καλύτερη: η Ελλάδα εξακολουθεί να είναι ο παρίας της Ευρώπης.

Το Μνημόνο εφαρμόστηκε στους αδύνατους και δεν εφαρμόστηκε στους δυνατούς. Οι συντεχνίες διατηρήθηκαν, οι πολιτικοί δε χάσανε τίποτα (διεκδικούνε κιόλας, ενώ εξακολουθούν να διατηρούν από δεν ξέρω πόσους δημόσιους υπάλληλους ο καθένας!), η ορθόδοξη εκκλησία δεν πληρώνει τίποτα (ζητάει κιόλας εξαίρεση από το πλαφόν των διορισμών!), οι υπάλληλοι στη Βουλή και στην Προεδρία της Δημοκρατίας συνεχίζουν να τα παίρνουν χοντρά, οι δικαστές ζητάνε επίσης περισσότερα (επειδή, λέει, δουλεύουν κατ΄ οίκον- στην έδρα όμως κάθε πότε ανεβαίνουν;), τα εφάπαξ και οι μισθοί των ΔΕΚΟ συνεχίζουν πλησίστια, οι εξοπλισμοί καλά κρατούν, το σκάνδαλο της ύπαρξης της ΕΡΤ διαιωνίζεται, οι επιχειρηματίες που κάνουν μπίζνες με το Δημόσιο διατηρούν τα υπερκέρδη τους, οι μονοπωλιακές κοινωνικές ομάδες διατηρούν λίγο πολύ τα προνόμιά τους, οι συνδικαλιστικές ενώσεις το ίδιο (ΕΣΗΕΑ, ΓΕΝΟΠ/ΔΕΗ κλπ), τα λαδώματα εξακολουθούν να είναι καθεστώς σε νοσοκομεία / εφορείες / πολεοδομίες / άδειες οδήγησης κλπ, τα κόμματα χρηματοδοτούνται πάντα από τον προϋπολογισμό, η δημόσια περιουσία παραμένει άχρηστη (μάλιστα κάθε απόπειρα πώλησής της επισύρει θρήνους), διάφορες επιχορηγήσεις δίνονται από τον προϋπολογισμό δεξιά κι αριστερά κλπ κλπ.

Ουδείς από το κατεστημένο των ισχυρών έδωσε το καλό παράδειγμα. Δεν είδα έναν πολιτικό, μητροπολίτη ή στέλεχος ΔΕΚΟ να πει «παραιτούμαι από όλες μου τις προσόδους, θα ζήσω με 1.500 €/μήνα, λόγω κρίσης». Όχι μόνο δεν έγινε αυτό, μα όλα εξακολουθούν να συγκαλύπτονται και να γίνονται όπως πριν. Οι τεράστιες ευθύνες της κυβέρνησης Καραμανλή παραγράφτηκαν. Ο Εφραίμ ξαναγυρίζει στο πασαλίκι του μετά Βαϊων και κλάδων. Ο Τσουκάτος, που στο κάτω κάτω παραδέχτηκε ότι πήρε χρήματα, δε διώχτηκε. Η Βουλή συνεχίζει ν΄ απορρίπτει αιτήσεις για άρση ασυλίας βουλευτών, των οποίων το ειδικό καθεστώς (ετεροδικία - παραγραφή αδικημάτων διατηρείται, με ελάχιστα φτιασιδώματα). Τα ελλείμματα σε Δήμους που τους είχε διοικήσει το ΚΚΕ παλιότερα (Βύρωνας) ή πρόσφατα (Νίκαια) δεν είδα ποτέ να διερευνήθηκαν. Κι ούτε κανένα πλούσιο είδα να κάνει δωρεά στον κρατικό προϋπολογισμό.

Εκείνος ο πολύπαθος ιδιωτικός τομέας, που τόσο κατηγορείται από το κατεστημένο, συνεχίζει να είναι πάντα στην απέξω: οι ιδιωτικοί υπάλληλοι και εργάτες, οι περισσότεροι αυτοαπασχολούμενοι, οι απολυμένοι, οι μετανάστες, οι ανύπαντρες μανάδες, οι επιχειρηματίες που προσπαθούν δίχως να έχουν σχέση με το Δημόσιο, οι μη επιδοτούμενοι αγρότες, οι συνταξιούχοι, τα στελέχη των επιχειρήσεων, οι άνεργοι νέοι που έχουν ιδέες αλλά ήδη μεταναστεύουν: μάλιστα απ΄αυτές τις ομάδες κυρίως αντλήθηκαν τα προσθετα έσοδα του Μνημονίου. Από κοντά και οι κατώτεροι, μη προνομιούχοι δημόσιοι υπάλληλοι (γιατί υπάρχουν και τέτοιοι, κακοπληρωμένοι και με μειώσεις μισθού). Και φυσικά οι άνθρωποι του κατεστημένου, για να είναι σίγουροι, συνεχίζουν να κατηγορούν και να στραγγαλίζουν τον ιδιωτικό τομέα, που ούτε χρήματα τρώει, ούτε προνόμια έχει, ενώ ζει στην αβεβαιότητα της γραφειοκρατίας, της υπερφορολόγησης, της χρεοκοπίας και της απόλυσης (επαναλαμβάνω: εξαιρώ όσες επιχειρήσεις μπιζνάρουνμε το Δημόσιο). Το κατεστημένο ελπίζει ότι τη στιγμή της τελικής διάλυσης -όταν οι κεντρόφυγες τάσεις θ΄ απελευθερωθούν και ο κόσμος, πεινασμένος και άνεργος και αγανακτισμένος, θα κατέβει στους δρόμους- ελπίζει λοιπόν ότι ο κόσμος θα στραφεί εναντίον των «κακών πλουσίων». Μόνο που δε θα έχουν βουλιάξει αυτοί την Ελλάδα.

Επειδή λοιπόν οι κατεστημένες δυνάμεις δε μπορούν/ δε θέλουν / δεν τολμάνε να πάνε μπροστά, ενώ παράλληλα διατηρούν τις κυρίαρχες θέσεις τους στην οικονομία, την πολιτική και την κοινωνία, δεν μπορούν να κάνουν οτιδήποτε αληθινά σωστικό. Προτιμάνε να κρατήσουν τα προνόμια τους, τις παροχές, τις αργομισθίες, τις παχυλές αμοιβές, τη μονιμότητα, τη μη σύνδεση μισθού - παραγωγικότητας κλπ, έστω κι αν αυτό οδηγήσει στη διάλυση της ελληνικής οικονομίας - κοινωνίας, παρά να παραιτηθούν απ΄όλα αυτά που τους χαρακτηρίζουν. Δε βλέπουν ότι με τη διάλυση της ελληνικής οικονομίας και τη συνακόλουθη διακοπή των σχέσεων με την Ευρωπαϊκή Ένωση, ακόμα και με την αποπομπή μας από το ευρώ, όλοι τους θα χάσουν τα προνόμια που έχουν. Δε βλέπουν ότι η (πιθανότατη) λαίλαπα που έρχεται θα συμπαρασύρει και τους ίδιους.

Όσοι πάλι είμαστε εκτός συστήματος, βλέπουμε την επερχόμενη καταστροφή, αλλά δεν μπορούμε να την αποτρέψουμε. Δεν έχουμε δύναμη στα χέρια μας. Τι πρόταση να υποβάλεις, τι λύση να προτείνεις, τι πιθανή προοπτική να διατυπώσεις; Τι προσφέρει το να γράφεις και να σε βρίζουν οι εκφραστές του κατεστημένου; ΄Ολοι οι Έλληνες θα έπρεπε να έχουμε προκρίνει την Ελλάδα, εννοώ την ελληνική κοινωνία, έναντι του Δημοσίου. Αυτό δεν έγινε. Τώρα πια, τα επίχειρα έρχονται.

Η Ευρώπη, πάλι, μάς έχει χεσμένους (δικαίως) γιατί αυτοχειριαστήκαμε: καταφέραμε και δημιουργήσαμε ένα σύστημα που τώρα τρώει (και χωνεύει) τη ίδια τη συλλογική έννοια «Ελλάδα». Η Ευρώπη ήταν παλιά η τελευταία μας ελπίδα, μα η Ελλάδα δε μετράει για τη Δύση όσο και όπως μέτραγε κάποτε, ώστε να μας στηρίζουν βρέξει χιονίσει. Οι μόνοι που θα μπορούσαμε να έχουμε εκπονήσει «σχέδιο Μάρσαλ» ήμασταν εμείς οι ίδιοι- και δεν το κάναμε.

Όσο για τα περί ενίσχυσης των ακραίων τάσεων στο πολιτικό φάσμα, όσο και τα περί «κυβέρνησης συνασπισμού των κομμάτων εξουσίας», εγώ τ΄ ακούω βερεσέ. Το πρόβλημά μας δεν είναι ποιοι θα κυβερνάνε, είναι τι πολιτική θα εφαρμόζουν. Και τα μείζονα ελληνικά πολιτικά κόμματα (από το ΚΚΕ μέχρι τη Νέα Δημοκρατία) είναι κρατικιστικά, έχουν στο κεφάλι τους ένα μεγάλο κράτος (δηλαδή: έχουν ευθύνη για την τρέχουσα οικονομική κατάσταση). Δε θέλουν να καταλάβουν ότι όσο μεγαλύτερο είναι το κράτος, τόσο μικρότερη είναι η Ελλάδα. Οι δε εκσυγχρονιστικές δυνάμεις είναι άτολμες, κατακερματισμένες σε διάφορους σχηματισμούς ή παλιά κόμματα και χωρίς ευρύ ακροατήριο. Και τώρα πια, ακόμα κι αν υποθέσουμε ότι ενώνονταν και βγαίναν μπροστά, δεν προλαβαίνουν να κάνουν τίποτα.

Όπως επίσης ακούω βερεσέ τις θεωρίες συνωμοσίας. Καγχάζω όταν ακούω τους πολιτικούς να κατηγορούν τις αγορές: ας διαχειριζόσουνα καλύτερα τα δημοσιονομικά, ώστε να μην έχεις ανάγκη τις αγορές ή, αν τις έχεις, να δανείζεσαι με χαμηλά επιτόκια. Καγχάζω όταν ακούω τις επιθέσεις εναντίον της τρόικας και του Μνημονίου: ας τα ΄φερνες βόλτα σωστά, ώστε να μην έχεις ανάγκη τους ad hoc μηχανισμούς στήριξης. Καγχάζω όταν ακούω το Μίκη Θεοδωράκη και τόσους άλλους να λένε (με τις παραλλαγές του ο καθένας) ότι οι ξένοι μάς εκδικούνται / μάς ζηλεύουνε / μάς υπονομεύουνε / μάς κάνουν πειραματόζωα κλπ κλπ, επειδή εμείς είμαστε Έλληνες με 4.000 χρόνια ιστορία, ενώ αυτοί είναι Φράγκοι / ανθέλληνες / (παραλλαγή:) ανθέλληνες Εβραίοι / εχθροί της ορθοδοξίας / φιλότουρκοι κλπ κλπ. Εμείς συνεχίζουμε να καταναλώνουμε ιστορία (και μάλσιτα στην ελληνική εκδοχή της Αιωνίου Ελλάδος), ενώ ο υπόλοιπος κόσμος ζει κατά βάση στο παρόν.

Τέλος, βερεσέ ακούω και τα περί καπιταλισμού και κρίσης. Πρώτο, άλλη αιτία είχε η κρίση στην Αργεντινή (εκεί μάλιστα έμοιαζε, κάπως, με τι δική μας)∙ επίσης, άλλη στις ΗΠΑ, άλλη στην Ισλανδία, άλλη στην Ιρλανδία κι άλλη στην Πορτογαλία (και σ΄αυτές τις χώρες, μάλιστα, φαίνεται πως μπήκε το νερό στ΄ αυλάκι για το ξεπέρασμά της). Και δεύτερο, ούτε έχουν όλες οι καπιταλιστικές χώρες κρίση. Καπιταλισμό έχει και η Ολλανδία και ο Καναδάς και η Ιαπωνία μια η Κύπρος και η Τουρκία και η Δανία και η Πολωνία και το Ισραήλ και η Ινδονησία και η Σλοβενία και η Φινλανδία: κρίση όμως δεν έχουνε. Εμείς εδώ έχουμε και παραέχουμε κι είναι δική μας, καταδική μας. Ελληνικότατη.

Ταυτίσαμε την Ελλάδα με το Δημόσιο και τώρα πια αυτό είναι αργά ν΄ αλλάξει. Μάθαμε, αντί να δουλεύουμε και ν΄αναπτύσσουμε πρωτοβουλίες, να μπαίνουμε στο Δημόσιο και να το αρμέγουμε. Τώρα λοιπόν, αγκαλιά με το Δημόσιο που τη στραγγαλίζει, η Ελλάδα, όπως την ξέραμε, τελειώνει. Τουλάχιστον όμως να θυμόμαστε τις αληθινές αιτίες αυτού του τέλους, όχι εκείνες που θα παπαγαλίζουν οι οραματιστές της δήθεν «παλιάς καλής εποχής».

Βάλαμε το ίδιο το Δημόσιο να εφαρμόσει το Μνημόνιο, δηλαδή να μειώσει και να εξυγιάνει τον εαυτό του- κάτι που φυσικά δε θα μπορούσε να γίνει. Βάλαμε δηλαδή το λύκο να φυλάει τα πρόβατα. Μου φαίνεται σχεδόν βέβαιο ότι στο όχι μακρινό χρονικό διάστημα θ΄ ακολουθήσει χρεοκοπία και, συνακόλουθα, κατάσταση ζούγκλας στην κοινωνία μας. Μακάρι να διαψευστώ, αλλά δεν το νομίζω.