Η Ανάγκη μια νέας Δια-Μεσογειακής Πολιτικής

Η Ανάγκη μια νέας Δια-Μεσογειακής Πολιτικής

Πιστεύω ότι οι περισσότεροι από μας είμαστε πλέον πεπεισμένοι ότι το φαινόμενο των πολιτισμικών διαφορών στη Μεσόγειο πρέπει να αντιμετωπιστεί σε ένα πολυδιάστατο επίπεδο, ξεκινώντας από τον πολιτισμό και καταλήγοντας στην διπλωματία. Η διπλωματία στην προωθημένη της μορφή, όπως ακριβώς η τέχνη, έχει την αποστολή να δημιουργεί «χώρους» που δεν υπήρχαν πριν, «χώρους» που θα μας επιτρέψουν να ανακαλύψουμε το πώς να συμβιώνουμε δίχως συγκρούσεις.

Προκειμένου να επιτευχθεί αυτό, θα χρειαστούμε ένα νέο είδος σκέψης, που δεν θα έχει τις ρίζες του σε ένα καθορισμένο σύστημα αλλά στην δημιουργικότητα. Θα είναι ικανό να υφάνει ένα νέο ιστό για να συμπεριλάβει διαφορετικές πεποιθήσεις, θρησκείες και εξουσίες.

Ομοιομορφία ή Διαφορά ;

Η υπάρχουσα κατάσταση που επικρατεί στη λεκάνη της Μεσογείου, θέτει ένα επιτακτικό ερώτημα: ομοιομορφία ή διαφορά;

Κυριαρχία του παγκοσμίου οικονομικού και πολιτικού συστήματος ή πολλαπλότητα μορφών, ιδεών, πολιτισμών, μεθόδων και κοινωνικών ατομικοτήτων ;

Οφείλουμε ως πολίτες αυτού του τόπου να βρούμε τον τρόπο που θα εξαλείψουμε αυτό που μας χωρίζει με τα άλλα κράτη της Μεσογείου, τις αποστάσεις, και να διατηρήσουμε ανέπαφο αυτό που μας ενώνει, τις διαφορές. Δημιουργώντας μια νέα προοπτική που θα υπερβαίνει την τραγική σύγκρουση ανάμεσα σε διαφορετικούς πολιτισμούς.

Αφενός, η διαφορά ανάμεσα στις εθνοτικές ομάδες, τις θρησκείες και τις κουλτούρες είναι το αίτιο τρομερών συγκρούσεων. Αφετέρου, η υπεροχή των εξουσιών, η οποία έχει ως αποτέλεσμα την ομοιομορφία και την εξάλειψη των διαφορών, οδήγησε σε μια δραματική κατάσταση. Το σύστημα τυποποίησης συγκρούεται με τις πολλαπλές και διαφορετικές γεωγραφικές, πολιτισμικές, και πολιτικές οντότητες που αναδύθηκαν στην επιφάνεια μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου.

Η ομοιομορφία και η διαφορά είναι δύο αντιτιθέμενοι όροι που αντιπροσωπεύουν τη μέγιστη διχαστική ένταση στην τρέχουσα παγκόσμια κατάσταση. Μια απολιτική που οδηγεί τους ανθρώπους προς μια διατήρηση της διαφοράς είναι κεφαλαιώδης για την ανάπτυξη μιας Νέας Προοπτικής. Η ονομασία τής εμπεριέχει μια αφηρημένη έννοια που υπερβαίνει την ορθολογιστική έννοια της ανεκτικότητας για ότι είναι διαφορετικό. Το πρώτο πράγμα που πρέπει να αποδεχτούμε είναι οι διαφορές ανάμεσα στους ανθρώπους και τις κοινωνικές ομάδες, έτσι ώστε να δώσουμε τελικά κάποιο νόημα στην λέξη «ανθρωπιά» σ’αυτόν τον όλο και πιο παγκοσμιοποιημένο πλανήτη.

Η Ανάγκη μιας Νέας Προοπτικής

Η πορεία της παγκόσμιας διπλωματίας δεν μπορεί να εναποτεθεί στην λογική της κερδοσκοπίας. Η διπλωματία πρέπει να εμπνευστεί από ένα νέο είδος σκέψης. Ο χώρος που θα διαμορφωθεί αυτό το είδος σκέψης πρέπει να είναι το δημιουργικό εργαστήρι ενός αληθινού και υγειούς δια-πολιτισμικού διαλόγου, δίνοντας ιδιαίτερα έμφαση στους νέους. Εκείνους που θα οικοδομήσουν το «αύριο» των Δια-Μεσογειακών Σχέσεων. Η Νέα Προοπτική είναι το προϊόν αυτού του εργαστηρίου.

Τα παραδοσιακά πολιτικά συστήματα αποκάλυψαν την αδυναμία τους να αντικρίσουν κα να αντιμετωπίσουν τα εγγενή προβλήματα του σημερινού πολιτισμικού μετασχηματισμού, επιλέγοντας την σύγκρουση και την προώθηση των εχθρικών διαφορών. Σήμερα οι επαφές της Ευρω-Ατλαντικά ελεγχόμενης Ευρω-Μεσογειακής Πολιτικής της ΕΕ αναφέρεται στις σχέσεις της με τα κράτη της Μεσογείου ως μία πιθανή διέξοδο, την οποία μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε για να επανεδραιώσουμε κάποιο είδος ελέγχου στα πράγματα. Αλλά η επιτυχία των Δια-Μεσογειακών Σχέσεων απαιτεί την ανάληψη ακόμη πιο σημαντικών ευθυνών από ότι θεωρούσαμε.

Η προωθημένη διπλωματία αναλαμβάνει την ευθύνη να γίνει η πυξίδα που δείχνει τον ενδεχόμενο σχηματισμό ενός νέου ανεξάρτητου γεωπολιτικού άξονα στο χώρο της Μεσογείου. Το νέο είδος σκέψης που θα γεννήσει την Νέα Προοπτική των Δια-Μεσογειακών Σχέσεων φέρνει σε ζωντανή επαφή τη διπλωματία με κάθε τομέα της κοινωνικής δομής, και της πολιτικής συμπεριλαμβανομένης. Η πολιτική δεν θα είναι πια άσχετη με την διπλωματία και τις διεθνείς σχέσεις, αλλά θα ενσωματωθεί σ’αυτήν. Θα μοιραστούν μαζί ένα όραμα και ένα ισχυρό υπεύθυνο σύστημα. Αυτό θα δημιουργήσει ένα πολιτικό κίνημα που θα εκφράσει την ανάγκη μιας Νέας Προοπτικής μεταξύ των σχέσεων των λαών της Μεσογείου και θα στοχεύει στη διεύρυνση του διαλόγου και της συνεργασίας των. Η Νέα Προοπτική είναι μια ονομασία, ένα σύνθημα, μια διακήρυξη στόχων, που συνδυάζει την καθολικότητα της διεθνούς διπλωματίας με μία υπερ-εθνική πολιτική εστιασμένης στη Μεσόγειο.

Η Ανάγκη μια νέας Δια-Μεσογειακής Πολιτικής

Η Μεσόγειος αποτελεί κοιτίδα των διαφορών που προέρχονται από πολλές κουλτούρες, όλες τους εκφάνσεις μιας κοινής ρίζας. Της Μεσογειακότητας. Της κοινής αρχέτυπης μεσογειακής κουλτούρας, σφυρηλατημένη αιώνες τώρα από το μεγαλύτερο πολιτισμικό μέγεθος της ανθρωπότητας, τον Ελληνισμό.

Στο παρελθόν, η Μεσόγειος υπήρξε εργαστήρι διαφορών μεταξύ λαών, εθνοτικών ομάδων, θρησκειών, τεχνών και εμπορικών συμφερόντων, πάντοτε όμως υπό ένα έμφυτο κοινοτισμό, στηριζόμενο στο σεβασμό, τη συνεργασία και την αμοιβαιότητα.

Η Μεσόγειος αντικατοπτρίζει την ιστορία ενός μεγάλους μέρους της ανθρωπότητας, αλλά αντικατοπτρίζει και το μέλλον, εφόσον η κοινωνία που βλέπει στα παράλια θα γίνει, όπως άλλοτε, μέτρο πολιτισμού σε παγκόσμια κλίμακα. Βρίσκεται στην άκρη των μεγάλων ηπειρωτικών περιοχών της Ασίας, της Αφρικής, της Αμερικής και της Ευρώπης. Βρίσκεται στο μέσον της Γης, όπως χαρακτηριστικά τονίζει το όνομά της, απορροφώντας τις παγκόσμιες εντάσεις.

Σήμερα, αρκετοί είναι οι φορείς που κάτω από την ομπρέλα του Ευρω-Μεσογειακού Διαλόγου της ΕΕ αναπτύσσουν δράσεις σε χώρες της Μεσογείου. Ωστόσο, χρειάζεται μια πιο αποτελεσματική στρατηγική, έτσι ώστε να επιφέρουμε μια σημαντική μεταστροφή της σημερινής κατάστασης.

Η Νέα Προοπτική για μια νέα Δια-Μεσογειακή Πολιτική πρέπει να επιδιώξει την ενεργοποίηση ενός κινήματος σκέψης και δράσης που θα οδηγήσει μέσω της δημιουργικής στράτευσης στην διαμόρφωση ενός ανεξάρτητου δικτύου σχέσεων με τις διάφορες χώρες της λεκάνης της Μεσογείου, αλλά και ανάμεσα σ’αυτές. Βάζοντας έτσι τα θεμέλια ενός υπερ-εθνικού σχηματισμού συνδιαλλαγής εθνικών διαφορών, την Μεσογειακή Ένωση, που θα προκύψει είτε από τον μετασχηματισμό της ιδέας του Ευρω-Μεσογειακού Διαλόγου και της Πρωτοβουλίας της Βαρκελώνης, είτε αυθόρμητα μέσα από την ανάγκη μια νέας Δια-Μεσογειακής Πολιτικής.


Κλείνοντας θα ήθελα να τονίσω ότι το 2007 η χώρα μας θα προεδρεύει στο Ευρο-Μεσογειακό Φόρουμ της ΕΕ. «Η εκλογή αυτή αποδεικνύει ότι η χώρα μας έχει κύρος ανάμεσα σε εταίρους και φίλους και υπολογίζουν σε αυτή την Προεδρία προκειμένου να προωθήσουμε τα θέματα τα οποία αφορούν ολόκληρη τη Μεσόγειο». «Το Φόρουμ έχει στόχο να ασχοληθεί με τα προβλήματα που απασχολούν την ευρύτερη περιοχή και κυρίως βέβαια το πρόβλημα της Μέσης Ανατολής όπου η χώρα μας έχει μια σημαντική παρουσία ιδιαίτερα μετά την ελληνική Προεδρία στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ. Στόχος μας είναι τα θέματα της Μεσογείου να έλθουν στο κέντρο του ενδιαφέροντος της Ευρωπαϊκής Ένωσης» (Υπ. Εξωτ. κ Μπακογιάννη).

Ας είναι λοιπόν αυτή η αφορμή, για να δείξουμε διεθνώς ότι ο τόπος που γέννησε την προωθημένη διπλωματία δύναται να την αναγεννήσει.


Κόκκινος Μιχαήλ Φινεύς