Μιχάλης Κόκκινος
“Εν αρχή ην η Πράξη, όχι ο Λόγος”
Οι πολιτικοί, όπως και οι δικηγόροι, βγάζουν τα προς το ζην χρησιμοποιώντας λέξεις αλλά η φήμη που τους συνοδεύει διαμορφώνεται από τις πράξεις τους. Σήμερα τα λόγια όχι μόνο έχουν μικρή σημασία, αλλά μπορεί να αποβούν επικίνδυνα, εάν αποκρύπτουν με φθηνό τρόπο μια πλήρη ανικανότητα για δράση ή αντίδραση.
Οι πολιτικοί πρέπει να μάθουν να μιλούν λιγότερο και να δρουν περισσότερο, και εάν δεν μπορούν να δράσουν, τότε πρέπει να μάθουν να σιωπούν. Καλύτερα να δεχθούν ότι έχασαν την τρέχουσα παρτίδα και να περιμένουν υπομονετικά την επόμενη παρά να μιλούν μόνον και μόνον επειδή τους αρέσει ο ήχος της φωνής τους.
Εάν δεν τηρήσουν μία τέτοια προσεκτική στάση, τότε θα γελοιοποιηθούν. Γελοιοποιημένοι όμως, θα ενισχύσουν ακόμη περισσότερο τον κυνισμό του κοινού απέναντι στον πολιτικό κόσμο. Η δυσπιστία και η δυσαρέσκεια των πολιτών απέναντι στους ηγέτες τους γενικεύονται και εκδηλώνονται με διάφορες μορφές. Αλλά ο πιο ενδεδειγμένος τρόπος “τιμωρίας” δεν είναι πια η κάλπη.
Η Αντίστροφη Δημοκρατία
Στις σύγχρονες δημοκρατίες υπάρχουν δύο επίπεδα διασύνδεσης μεταξύ των πολιτών και των ηγετών τους, ένα στατικό και ένα συνεχές. Το πρώτο είναι η ίδια η εκλογική διαδικασία με στόχο την σύναψη ενός “συμβολαίου” μεταξύ των ψηφοφόρων και των πολιτικών, σε μια δεδομένη χρονική στιγμή και με μία συγκεκριμένη διάρκεια. Ενώ, το δεύτερο και συνεχές είναι ο έλεγχος των εκλεγμένων ηγετών καθημερινά έως τη σύναψη του επόμενου “συμβολαίου”, η διόρθωση των λαθών τους, η υπενθύμιση των υποσχέσεων τους και η επαναφορά τους στα “συμφωνηθέντα”.
Η δεύτερη αυτή συνεχής διαδικασία θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως μία “Αντίστροφη Δημοκρατία”, που εκδηλώνεται μέσα από δημοσκοπήσεις, διαδικασίες, τα ΜΜΕ ή τις παρεμβάσεις των δικαστηρίων. Με τον όρο Αντίστροφη δεν εννοούμε το αντίθετο της δημοκρατίας, αλλά μάλλον μια δημοκρατία έμμεσων εξουσιών που είναι διεσπαρμένες στην κοινωνία.
Έτσι δίπλα στο λαό-ψηφοφόρο υπάρχει και ο λαός εν γρηγόρσει, ο λαός-βέτο, ο λαός-δικαστής. Καθώς, καλός πολίτης δεν είναι τελικά εκείνος που ψηφίζει, αλλά κυρίως εκείνος που παρακολουθεί την εξουσία, την κρίνει και την αξιολογεί.
Σίγουρα, το όριο ανάμεσα στην Αντίστροφη Δημοκρατία της επαγρύπνησης και τη μηδενιστική της καρικατούρα είναι πολύ λεπτό. Δεν είναι καθόλου δύσκολο ο θετικός και ενεργός έλεγχος των εξουσιών να δώσει την θέση του σε ένα ψυχαναγκαστικό και διαρκή στιγματισμό κάθε κυβερνητικής αρχής, μετατρέποντάς τον σε μια δύναμη ξένη και εχθρική προς την κοινωνία. Άλλωστε με το λαϊκισμό πάντα θριαμβεύουν οι αρνητικές μάζες.
Οι σύγχρονοι αρνητές δεν μοιάζουν με τους αντάρτες του παρελθόντος. Η στάση τους δεν έχει κάποιον ορίζοντα. Εκφράζουν απλώς με άτακτο και οργισμένο τρόπο την αδυναμία τους να δώσουν μια κατεύθυνση στα πράγματα και να βρουν την θέση τους στον κόσμο.
Το Rest in Peace των Κομμάτων
Η κυρίαρχη τάση όμως δεν είναι αυτή. Έχουμε πλέον εισέλθει σε μια περίοδο που δεν χαρακτηρίζεται από πολιτική απάθεια, αλλά από κομματική. Η πολιτική δράση μεταλλάσσεται. Συχνά μιλάμε για επιτροπές επαγρύπνησης (Watchdog committees), για ομάδες που εντοπίζουν και αναδεικνύουν προβλήματα στους χώρους όπου λειτουργούν (Whistle blowers).
Σε αντίθεση με τα παλιά κινήματα, που σαν σύμβολα είχαν τα συνδικάτα, οι νέες οργανώσεις δεν θέλουν να εκπροσωπήσουν ομάδες ή στρώματα της κοινωνίας, αλλά να διαχειριστούν καταστάσεις. Δεν θέλουν να αναλάβουν την εξουσία, απλά να την επηρεάσουν. Να την μετασχηματίσουν σε μια συνεχή διαδικασία βελτίωσης ατόμου – συνόλου.
Καθώς, όλο και περισσότεροι πολίτες έχουν πρόσβαση στο internet, υιοθετώντας απλά εργαλεία κοινωνικής δικτύωσης, μετατρέπουν τα media από μέσο πληροφόρησης, σε μέσο δράσης. Αφού αυτά τα εργαλεία επιτρέπουν όλο και ταχύτερη επικοινωνία, οδηγώντας τη σκέψη σε πράξεις και αυξάνοντας την ταχύτητα δράσης μιας ομάδας.
Η Αντίστροφη Δημοκρατία οικοδομεί την αρμονική σύνδεση της ατομικής έκφρασης και δημιουργικότητας με την συνεργατικότητα, το συλλογικό αίσθημα και το ομαδικό πνεύμα. Οδηγεί την ατομική δράση σε μία συλλογική διαδικασία. Η συλλογική δράση είναι διαφορετική από την ατομική δράση, και οι δυο δύσκολες στο να ξεκινήσουν, αφού ξεκινήσουν όμως, είναι δύσκολες να σταματήσουν. Οι ομάδες είναι σε θέση να ασκούν ένα διαφορετικό είδος δύναμης από ότι τα άτομα και όταν αυτή η δύναμη στρέφεται εναντίον ενός υφιστάμενου θεσμού, οι ομάδες δημιουργούν ένα διαφορετικό είδος απειλής.
Από την Αντίδραση στην Δράση
Πώς όμως φτάνουμε στη δράση ατομική ή συλλογική; Πώς κεφαλαιοποιούμε την αντίδραση του καθενός και την μετατρέπουμε σε συλλογική δράση προς μία κατεύθυνση ουσιαστικής αλλαγής της καθημερινότητας και ανανέωσης του πολιτικού προσωπικού;
Οι στρατηγικοί αναλυτές μιλούν συχνά για την έννοια της “αμοιβαίας συνειδητοποίησης”, που είναι η ικανότητα πολλών διαφορετικών ατόμων και ομάδων να αντιλαμβάνονται μια κατάσταση και να καταλαβαίνουν ποιος άλλος έχει την ίδια αντίληψη. Παραδείγματος χάρη, αν βλέπω μια φωτιά να ξεσπάει και βλέπω ότι και εσύ τη βλέπεις, μπορούμε πιο εύκολα να συντονίσουμε τις ενέργειές μας (εσύ τηλεφωνείς στο 199, εγώ αρπάζω τον πυροσβεστήρα), από ότι αν έχω να επιστήσω την προσοχή σου στη φωτιά. Η αμοιβαία αντίληψη επιτρέπει στις κατά τα άλλα ασυντόνιστες ομάδες να αρχίσουν να συνεργάζονται πιο γρήγορα και αποτελεσματικά. Αυτό το είδος της κοινωνικής συνείδησης θα μπορούσαμε να πούμε πως έχει τρία επίπεδα: όταν “όλοι γνωρίζουν” κάτι, όταν “όλοι γνωρίζουν, ότι όλοι γνωρίζουν”, και όταν “όλοι γνωρίζουν, ότι όλοι γνωρίζουν, ότι όλοι γνωρίζουν”.
Κοιτάζοντας γύρω μας στη δική μας ελληνική καθημερινότητα θα παρατηρούσαμε, ότι πολλοί άνθρωποι καθημερινά διαπιστώνουν ότι η κυβέρνηση τους ή γενικότερα το πολιτικό σύστημα που εξουσιάζει την χώρα μας είναι διεφθαρμένο και ότι η ζωής τους κάτω από αυτή την εξουσία πλέον είναι κακή και προκαλεί μία έντονη ανασφάλεια για το μέλλον. Αυτή είναι η συνθήκη του “όλοι γνωρίζουν”. Με την πάροδο του χρόνου πολλά από αυτά τα ίδια άτομα θα διαπιστώσουν ότι οι περισσότεροι από τους φίλους, τους γείτονες και τους συνεργάτες τους το γνωρίζουν επίσης – “όλοι γνωρίζουμε, ότι όλοι γνωρίζουμε”. Στο σημείο αυτό το γενικό συναίσθημα έχει γίνει πολύ διαδεδομένο, αλλά επειδή κανείς δεν μιλούσε τόσο καιρό ανοικτά για αυτό που όλοι γνώριζαν, το πολιτικό σύστημα ποτέ δεν χρειάστηκε να απαντήσει με οποιονδήποτε τρόπο, επιτείνοντας τη διαφθορά του και τις αδυναμίες του . Στο τέλος, όταν όλοι οι Έλληνες βλέποντας ο ένας τον άλλο να ενεργούν με βάση τη γνώση ότι το πολιτικό σύστημα είναι σάπιο και τελικά επιζήμιο για όλους, τότε θα έχουν φτάσει στην τρίτη συνθήκη του “όλοι γνωρίζουν, ότι όλοι γνωρίζουν, ότι όλοι γνωρίζουν”. Αυτή η συλλογική συνειδητοποίηση που σήμερα είναι υπαρκτή αποτελεί το αναγκαίο βήμα για πραγματική δημόσια (συλλογική) δράση.
Η Πλειοψηφία των Σιωπηρών
Στο σώμα της ελληνικής κοινωνίας, έχει πλέον σαφέστατα διαμορφωθεί, μία πλειοψηφία “σιωπηρή” των πολιτών (“όλοι γνωρίζουν, ότι όλοι γνωρίζουν, ότι όλοι γνωρίζουν”), η οποία γνωρίζει πολύ καλά ότι έχει έρθει το πλήρωμα του χρόνου για το κτίσιμο μίας νέας Ελλάδας, μίας χώρας εκ βάθρων διαφορετικής από το ερείπιο που κείτεται στο βούρκο της κρίσης και της διαφθοράς. Γνωρίζει ότι «ήγγικεν η ώρα», όχι επειδή το επιβάλλει ένα «μνημόνιο», αλλά επειδή έχει συνειδητοποιήσει ότι το αληθινό ατομικό και συλλογικό της συμφέρον, είναι υποθηκευμένο σε αυτήν ακριβώς τη ριζική μεταρρύθμιση της χώρας.
Κανείς δεν υποστηρίζει ότι η κατάσταση είναι απλή ή εύκολα αναστρέψιμη. Το αντίθετο μάλιστα η χώρα μας διανύει τη μεγαλύτερη κρίση της νεότερης ιστορίας της. Το εγχείρημα της ανάτασης, είναι κάτι περισσότερο από προφανές ότι απαιτεί ηράκλειες δυνάμεις και αντοχές.
Αυτή η “Πλειοψηφία των Σιωπηρών” καλείται με αισιοδοξία και αληθινή προσπάθεια, ατομικά και συλλογικά να επιτύχει τη μεγάλη υπέρβαση και να μας οδηγήσει στην Ελλάδα του μέλλοντός μας. Δρώντας με ρεαλισμό και κοινή λογική, πατώντας γερά στα πόδια της, οφείλει να δώσει τη βροντερή της απάντηση στις μοιρολογίστρες, που έσπευσαν να καταδικάσουν αυτήν, το μέλλον της και την ίδια την χώρα …
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου